THAN CÁM

Phần I , thằng Khanh

Nó ngồi im lặng , trông nó như một pho tượng, mắt đang nhìn ra một khoảng trống ngoài sân, ở đó có vài cái lá vàng khô đang được những cơn gió thổi bay lên , quện vào nhau. Có cái lá thì bay lên rất cao và những tia nắng buổi sớm chiếu rọi vào nó, làm cho nó rạng rỡ một màu vàng óng ánh. Còn có vài cái khác thì bị gió lùa rơi xuống một cái rãnh nước bên lề đường . Trong cái rãnh nước đã đầy ắp những lá , cành cây , chúng đang thối rũa theo quy luật của tạo hóa.

Rồi nó lẩm bẩm một câu nó đã đọc ở đâu đó , hình như trong Kinh thánh ...Mọi sự có kỳ tiết..

Sáng nay nó nhận được tin thằng bạn thân của nó từ thời còn học lớp 1 trừơng làng, đã đến nhà thờ , đến nhà thờ làm lễ rửa tội cũng có nghĩa là đời nó chết rồi mà được sống lại. Chết trong tội nỗi, sống lại không còn mang tội .
Chết theo cách nói trong sách Kinh thánh là có mắt mà không biết nhìn , có chân mà không biết đi, hàng ngày cứ mắc tội. Thằng Khanh , còn gọi là Khanh nhìn ,

Nó và khanh sinh cùng năm , chỉ khác tháng thôi , chúng lại học cùng lớp , ngồi cùng bàn, nên chúng chơi thân với nhau lắm.

Nơi chúng lớn lên là một thành phố cảng, thành phố đã có từ thời Pháp , nghe đâu khi thực dân Pháp đến đây thấy nó là một vùng biển nước sâu rất thuận tiện cho tầu nhiều trọng tải cập bến, nên người Pháp đã cho xây dựng thành một cảng biển .

Từ ngày Pháp rút về, cảng biển không còn là một trung tâm buôn bán trao đổi hàng hóa của phía bắc việt nam nữa. Nó chỉ còn là một cái cảng được dùng để bán than cho những nước trong khối xã hội chủ nghĩa, một tháng đôi ba lần lại có tầu của Liên xô vào ăn than. Mỗi lần có tầu nước ngoài vào ăn than là bọn trẻ con khu phố bến tầu lại reo hò , vì thể nào chúng cũng được mấy ông tây bà đầm cho chúng khi thì cái kẹo tây , bánh tây , có thằng láu cá còn xin được cả thuốc tây đầu lọc , lúc bấy giờ hễ cái gì có chữ TÂY là sướng rồi .

người ta đua nhau bắt chiếc Tây. Có ông hàng xóm lúc bấy giờ đẻ một đàn toàn con gái nhưng đứa nào cũng được đặt tên Tây , đứa này tên là Natasa, đứa kia tên Misa , nghe như tên con gấu bông ở tận bên Liên xô . ngừơi ta không còn thích cái tên như thằng Cu , cái Tẹt , hay cái Bưởi thằng Cam nữa , nghe nó quê mùa , lạc hậu.

Nhiều cái tên của các xí nghiệp , công ty , hay cửa hàng cửa hiệu người ta cũng bỏ bớt chữ , bỏ dấu, rồi ghép các chữ khác đã được bỏ bớt chữ để nghe giống tên Tây như nhà máy vinataba, xí nghiệp vinalon. ….Người ta chuộng đồ Tây vì đồ Tây tốt hơn , ngon hơn
Đồ nội thì chất lượng quá sấu, sản phẩm làm ra không ai muốn dùng.

lý do vì VN bị bao vây kinh tế , cô lập ,không buôn bán thông thương, không được trợ giúp của thế giới.

Công nhân vùng than đã lam lũ đói khổ thì bấy giờ càng khổ , than làm ra đổ thành từng núi dọc bờ biển nhưng không có tầu vào ăn , các mỏ lúc bấy giờ đều nợ lương công nhân từ 3 đến 6 tháng . Thậm chí có mỏ còn trả lương công nhân bằng xà bông , cho nên bọn trẻ con có câu vè :

Ve vẻ vè ve
Cái vè bố cu
Đi làm công nhân
Lương bằng xà bông
Ăn không ăn được
Bán chẳng ai mua
Đem vất xuống sông
Chết đàn cà cuống
Đêm quẳng ra đồng
Chết chị cá trê
Ngồi lê mách lẻo
Nói chuyện xà bông
Ông cho vào tù
Hết đời bố cu.


Tuổi thơ của chúng đã đi qua những năm tháng đói nghèo thảm khốc ấy, những năm mà học sinh chúng nó đứa nào nhìn cũng như những bộ xương di động .

Nhưng trong đám học sinh nội trú lớp 12, thằng Khanh vẫn cứ béo tốt, má nó có đôi núm đồng tiền rât duyên, lúc nào hai má cũng ửng hồng như má con gái, nó viết chữ rất đẹp, lại học giỏi nên các thầy cô ai cũng quý , còn lũ con gái thì đứa nào cũng thích nó .

Không biết là bọn con gái thích nó vì lý do gì , vì học giỏi chữ đẹp , hay vì là nó đẹp trai nhất trường. Cũng có thể có đứa thích nó vì nó là con ông cán bộ, nhà giầu nhất nhì phố cảng này . Bố nó là giám đốc xí ngiệp cầu đường , hàng nghìn công nhân, ngày đêm chăm no đảm bảo lưu thông cung đường 18b từ Hòn Gai đến tận Tiên yên , hàng mấy trăm cây số, Bố nó lại quản lý và điều hành một bến phà lớn nhất bắc ViệtNam, phà Bãi cháy Hòn Gai.

Thi thoảng thằng Khanh lại đưa lũ bạn học nội trú về nhà chơi, nó nhiều bạn lắm , và đứa nào cũng thích đến nhà nó chơi, vì nhà nó rộng lớn , tường xây , mái ngói , lền gạch hoa Trung Quốc mát lịm.
Bố nó thật là người có cái nhìn của một nhà kiến trúc tài hoa. Ngôi nhà được tọa lạc bên một dòng suối quanh năm chẩy róc rách, nước trong veo nhìn rõ cả những con tôm mới đẻ còn bé tí ti, những cây bòng , cây ổi sai chĩu quả soi bóng xuống dòng nước.
Ngôi nhà có cái sân lát gạch rộng như sân bóng chuyền nằm giữa hai lếp nhà ngang , dọc , hai gian nhà ngang là nhà kho và nhà bếp.

Bốn gian nhà trên thì được xây theo kiểu chư U tân thời , 2 thò 2 thụt. Có hiên mái bằng trang trí bằng những viên gạch hoa rất đẹp. Ngôi nhà được nổi bật lên bởi mái ngói đỏ ở giữa một xóm nhỏ khu ngoại ô phố cảng. Cho nên lũ bạn nó thích tới chơi là vì vừa được tắm suối mát , vừa được thỏa thích ăn trái cây. Nhà nó như một cái biệt thự ở khu nghỉ mát đà lạt vậy. Ngôi nhà ngoại ô mà lúc nào cũng tấp lập người ra kẻ vào.

Bấy giờ phố cảng còn nhiều người hoa kiều sinh sống , chưa bị bài xích xua đuổi về nước , nên ngoài phố có người hát tiếng Tầu:

Phu quay sắm sán dảu nhằn chi
khồng chùy lầu pín mẩu nhằn mằn.

tạm dịch:

nhà giàu rừng sâu có người tìm
kẻ ngèo giữa chợ chẳng ai hay